Dubniyum Elementi

 

Dubniyum elementinin sembolü  “Db”  dir. Dubniyum elementinin 12 tane izotopu bulunmaktadır. Bu zamana kadar birkaç atomu üretilebilmiştir. Atom numarası 105, proton sayısı 105, atom ağırlığı 268, en fazla izotopundaki nötron sayısı 163, elektron sayısı 105’ tir. Oda sıcaklığında katı halde olan elementtir. Rengi gümüşi beyaz veya soluk gri renktedir. Dubniyum elementi, periyodik tabloda 5B geçiş metalleri grubunda 7.periyotta yer almaktadır.

Dubniyum radyoaktif bir elementtir. Doğada bulunmayan ve yapay olan bu element yalnızca laboratuvar ortamında elde edilir. Kısa ömürlü ve kararsız bir elementtir. Şuanda araştırma amacıyla üretilen elementtir. Herhangi bir kullanım alanı bulunmamaktadır.

Dubniyum elementinin keşfi Sovyet ve Amerikalı bilim insanları arasındaki bir anlaşmazlıktır. Sovyet bilim insanları 1967 yılında Dubna Nükleer Araştırma tesisinde Amerikyum-233 elementini Neon-22 iyonları ile bombardımana tutulmasıyla 260 ve 261 kütle numaralarına ve 0,1 ve 3 saniyelik yarı ömre sahip dubniyum elementini ortaya koymuşlardır. Fakat o zamanlarda bu kesin bilgi değildir. Sovyet grubu keşifler sonrasında ortaya koyulan bu yeni elemente isim önerisi bulmamıştır. Amerikalı bilim insanları ise isim önerisi gelmemesini, element hakkında yeni bir element olabilmesi için yeteri kadar kanıt olmadığı şeklinde düşünmüşlerdir. Sovyet bilim insanları bu yeni element ile ilgili yeteri kadar bilgi olmadığı için hemen isim verilmemesini tercih etmişlerdir. İsim verilebilmesi için kimyasal ve fiziksel özellikleri hakkında bilgiler toplamaya başlamışlar. Yeteri kadar çalışma yapıldığını düşündükten sonra ise elemente nielsbohriyum adını vermişlerdir. 1970 yılına gelindiğinde ise Kaliforniya Üniversitesinde yer alan Radyasyon Laboratuvarında yapılmış araştırmalar neticesinde 260 kütle numarasına ve 105 atom numarasına sahip olan element keşfedilmiştir. Bu keşif sonrasında nükleer füzyon keşfinin sahibi Otto Hahn anısına keşfedilen yeni elemente hahniyum adının verilmesi önerilmiş. Araştırma grubu daha önce Sovyet bilim insanlarının ulaştığı verilere ulaşamamış ve kaliforniyum-249’u nitrojen-15 iyonları ile bombardımana tutmuşlardır. Bu işlemler sonucunda ise 1,6 saniyelik yarı ömre sahip hahniyum-260’ı keşfetmişlerdir. Sonrasında hahniyum-260 tarafından yayılan enerji miktarı ve üretilen elementlerde yapılan çalışmalar sonucu bu yeni keşfin, periyodik tabloda daha önceden bilinen elementlerden farklı olduğu anlaşılmış. Son olarak ise IUPAC tarafından keşfedilen elemente dubniyum adının verilmesi kararlaştırılmıştır. Adını Rusya’ nın  Dubna kasabasından almıştır. Dubniyum elementi 1968’ te Dubna Ortak Nükleer Araştırma Enstitüsünden Georgy Flerov ve ekibi tarafından keşfedilmiştir. 1970 yılında da Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarından Albert Ghiorso ve çalışma arkadaşları ile bulunmuştur.

Kılıçoğlu Anadolu Lisesi öğrencisi Elif Melda - EKAL teşekkür ederiz.

Kaynak: https://www.makaleler.com/dubniyum-nedir