Stronsiyum
Sembolü (Sr)’dir ve toprak alkali metaller grubunda yer alan bir elementtir. Oda sıcaklığında katı halde bulunur. Yer kabuğunda en çok bulunan 15. elementtir. Atom numarası 38’dir.İlk olarak 1790 yılında Adair Crawford tarafından keşfedildi. Erime noktası 777 ° C ve kaynama noktası 1380 ° C olan, daha düşük erime noktasına ve baryum daha düşük bir erime noktasına sahip olan kalsiyum ile daha hafif kalsiyum ve daha ağır baryum arasındaki kaynama noktasında durur. Dünyada bulunan en büyük stronsiyum rezervleri Meksika, Çin, Arjantin, İran ve İspanya’da bulunmaktadır. Ülkemizde Sivas ili çevresinde araştırmalar yapılmış ama maalesef kayda değer bir rezerv bulunamamıştır .Stronsiyum insan vücüdunda az miktarda bulunur, ancak bilinen hiçbir biyolojik önemi yoktur. Az miktarda olsa bile insan sağlığı için tehdit olan stronsiyum bileşiği Stronsiyum kromattır. Stronsiyum kromatın akciğer kanserine yol açtığı bilinmektedir. Fakat insanların stronsiyum kromata maruz kalma riski şirketlerdeki güvenlik önlemleri sayesinde büyük ölçüde azaltılmıştır. İnsanlar hava veya toz soluyarak , yemek yiyerek, su içerek veya stronsiyum içeren toprak ile temas ederek küçük seviyelerde stronsiyuma maruz kalabilir. Tahıl, süt ve sebzelerde stronsiyum bulunur. Stronsiyum tuzlarının deri döküntülerine ve cilt ile ilgili diğer problemlere sebep olduğuna rastlanmamıştır. Çok yüksek miktarlardaki stronsiyum alımı kemik gelişimini olumsuz etkileyebilir. Fakat bu etki, stronsiyum alımı kg (vücut ağırlığı) için gram seviyelerinde olursa görülür. Dünyada stronsiyumu en fazla tüketen ülkeler ABD ve Japonya’dır. En yaygın kullanım şekli Stronsiyum karbonat olarak TV tüplerinde kullanılmasıdır. ABD ve Japonya’da üretilen renkli TV tüpleri daha yüksek voltajlı olduğu için bu ülkeler stronsiyum kullanmaktadır. Havai fişeklere kırmızı rengi veren madde stronsiyumdur. Çernobil faciasında nükleer serpintide yer alan radyoaktif maddelerden biri de ‘Stronsiyum-90’ adlı radyasyon yayan izotoptur. Ünlü şair Nazım Hikmet iklim değişikliğine dikkat çekmek için 1958 yılında ‘Stronsiyum-90’ adlı bir şiir yazmıştır. Dizeleri şöyledir; “Acayipleşti havalar bir güneş, bir yağmur, bir kar Atom bombası denemelerinden diyorlar Stronsiyum-90 yağıyormuş ota, ete, süte umuda, hürriyete kapısını çaldığımız büyük hasrete Kendi kendimizle yarışmadayız gülüm Ya ölü yıldızlara hayatı götüreceğiz ya dünyamıza inecek ölüm.” Sr-90, bilinen yüksek enerjili beta ışıyıcılarının en uzun ömürlüsüdür. Stronsiyum, takı ve mücevherlerde de kullanılabilmektedir; ancak yumuşak olduğu için çok tercih edilmiyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder